Gerst in al zijn glorie
Gerst is misschien wel de oudste graansoort die we kennen. Zonder gerst hadden we geen bier of whiskey zoals we die nu kennen! Ontkiemende gerst, ofwel gerstmout, is namelijk de belangrijkste basis voor deze populaire drankjes. Maar wat maakt gerst zo bijzonder, en wat is het precies?
Herkomst en historie
Gerst komt oorspronkelijk uit het zuidoosten van Azië, in landen zoals Tibet, Nepal en China. Het is zo’n beetje de bikkel onder de granen: gerst kan groeien op plekken waar andere granen het moeilijk hebben, zoals op 4.646 meter hoogte in Tibet! Aangenomen wordt dat gerst al meer dan 7.000 jaar geleden werd gekweekt in het gebied tussen Syrië en Afghanistan. In Europa was gerst de eerste graansoort die werd verbouwd en het speelde een belangrijke rol als voedsel voor mensen, vooral in de Middeleeuwen. Men kookte het tot brij, maar maakte ook koeken en platte broden.
Teelt
Gerst groeit het beste op diepe, goed vochtige grond, maar het kan ook in wat minder ideale omstandigheden prima ontkiemen. We kennen twee soorten gerst: wintergerst en zomergerst. Wintergerst wordt in oktober gezaaid en is dus bestand tegen kou, terwijl zomergerst vanaf februari gezaaid wordt. Zomergerst heeft minder warmte nodig en rijpt sneller dan wintergerst, binnen honderd dagen.
Gerst behoort tot de grassenfamilie en kan tussen de 0,7 en 1,2 meter hoog worden. De vrucht is een aar met lange kafnaalden die gaan hangen als de korrels rijp zijn
Oogst
In Nederland wordt vooral zomergerst geteeld, op ongeveer 22.000 hectare, goed voor een opbrengst van 6.800 kilo per hectare. Wereldwijd wordt er op ruim 50 miljoen hectare gerst verbouwd. Na de oogst worden de korrels gepeld, want de omhulselkafjes kunnen niet door ons lichaam worden verteerd. Gepelde gerst wordt ook wel gort genoemd en wordt bijvoorbeeld gebruikt in de soep of voor grutten.
Gebruik
Gerst wordt voornamelijk als voedergraan gebruikt, maar het speelt ook een belangrijke rol in de bierproductie. Het heeft namelijk relatief weinig eiwitten en veel koolhydraten, wat het ideaal maakt voor het brouwen van bier. Daarnaast wordt gerst zelden puur gebruikt om te bakken, omdat het weinig gluten bevat. Gluten zijn nodig om de juiste structuur in brood te krijgen, maar door tarwemeel toe te voegen, kun je alsnog een lekker, gerstbrood maken. Onze bakkers gebruiken gerst voor het Waldkorn. Vergelijk eens twee verschillende broden met elkaar en je proeft direct het verschil.
Gerst heeft daarnaast een bijzondere voedingsvezel, de zogenaamde beta-glucanen, die bewezen gunstig is voor het cholesterolgehalte. Dus naast dat het goed is voor brood, kan gerst ook bijdragen aan een gezond hart!
Voedingswaarde
Gerst is een voedzaam graan, boordevol koolhydraten (60%), eiwitten (11%), vezels (15%) en mineralen, en bevat ook vitamine B. Deze graansoort is dus niet alleen lekker, maar ook gezond, en kan helpen om je cholesterol in balans te houden. Het geheim? Zorg ervoor dat je dagelijks minstens drie gram beta-glucanen uit gerst binnenkrijgt voor het beste resultaat!
